Γιώργος Πετράκης: “Η διανομή ακινήτου”

    Η διανομή ακινήτου
                                                 Γράφει ο Γιώργος Πετράκης
                         Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο και στο Συμβούλιο της Επικρατείας
  Πολλές φορές πολλοί ιδιοκτήτες που έχουν από κοινού ένα ακίνητο ( ιδιοκτησία εξ αδιαιρέτου ) δεν συμφωνούν στην πώληση ή στην με άλλο τρόπο διαχείριση ενός ακινήτου και υπάρχει αδιέξοδο . Στην περίπτωση αυτή υπάρχει κοινωνία δικαιώματος .
    Σύμφωνα με το νόμο προβλέπεται η λύση της κοινωνίας αυτής με τις διατάξεις των άρθρων 795  και επόμενων του Αστικού Κώδικα , όπου ορίζεται ο τρόπος με τον οποίον καταλύεται η σχέση της κοινωνίας, ο οποίος είναι η διανομή. Με την έννοια της διανομής, εκφράζεται η ανατροπή της ένταξης του δικαιώματος κατ’ ιδανικά μέρη, ήτοι η ανατροπή της ένταξης του δικαιώματος στις περιουσίες περισσότερων προσώπων (κοινωνοί), και κατά συνέπεια η κατάλυση της έννομης σχέσης της κοινωνίας.  Η διανομή προς λύση της κοινωνίας έχει ως προϋπόθεση τη λύση της κοινωνίας είτε με συμφωνία όλων των κοινωνών, είτε σε περίπτωση διαφωνίας αυτών, με δικαστική απόφαση
     Αν δεν συμφωνούν όλοι οι κοινωνοί ( συνιδιοκτήτες ) για τη λύση της κοινωνίας με διανομή, κάθε κοινωνός μπορεί να ζητήσει τη δικαστική διανομή. Προϋπόθεση, δηλαδή, του δικαιώματος κάθε κοινωνού για να ζητήσει τη λύση της κοινωνίας είναι η έλλειψη συμφωνίας των κοινωνών για εξώδικη  (εκτός δίκης ) λύση ή ακόμη για τον τρόπο της διανομής.

     Αίτημα της αγωγής διανομής κοινού πράγματος στο Δικαστήριο αποτελεί η λύση της κοινωνίας. Ο τρόπος της λύσης, δηλαδή αν αυτή θα γίνει με αυτούσια διανομή ή με πώληση με πλειστηριασμό, δεν περιλαμβάνεται στο αίτημα της αγωγής αλλά ανήκει στις εξουσίες του αρμόδιου Δικαστηρίου, το οποίο δεν δεσμεύεται από το σχετικό αίτημα των εμπλεκομένων. Για να διατάξει το Δικαστήριο την αυτούσια διανομή θα πρέπει να είναι δυνατή και συμφέρουσα η φυσική διαίρεση του διανεμητέου ακινήτου σε μέρη ανάλογα με τις μερίδες των κοινωνών, δίχως να μειώνεται η αξία του . Το εφικτό ή μη της αυτούσιας διανομής κρίνεται με βάση τόσο νομικά όσο και πραγματικά κριτήρια. Νομικά ανέφικτη είναι η αυτούσια διανομή, όταν η κατάτμηση του πράγματος απαγορεύεται από το νόμο ή δεν πληρούνται οι συγκεκριμένοι όροι που αυτός θέτει.

Ad - Διαφήμιση

  Εφόσον η αυτούσια διανομή κριθεί νομικά επιτρεπτή, το Δικαστήριο εξετάζει στη συνέχεια το εφικτό αυτής, λαμβάνοντας υπ’ όψιν δύο παραμέτρους, οι οποίες ανάγονται αφενός μεν στη φύση και στη μορφή του διανεμητέου πράγματος, αφετέρου, δε, στις οικονομικές συνέπειες της διαίρεσης. Επί το ειδικότερον, εξετάζεται η δυνατότητα φυσικής διαίρεσης του επίκοινου σε περισσότερα μέρη, ανάλογα προς τις ίσες ή και άνισες μερίδες των κοινωνών, δυνατότητα η οποία κρίνεται με κριτήρια αντικειμενικά, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, λαμβανομένων υπόψη ιδίως των μερίδων των κοινωνών καθώς και της φυσιογνωμίας του επικοίνου (λ.χ. είδος, διαστάσεις, σχήμα, εμβαδόν, γενικότερος προσδιορισμός του στις συναλλαγές).

    Εφόσον διαπιστωθεί η δυνατότητα φυσικής διαίρεσης του επικοίνουακολουθεί η έρευνα του σύμφορου ή του ασύμφορου αυτής. Παρά το γεγονός ότι ο όρος του ασύμφορου χρησιμοποιείται από το νόμο για να προσδιορισθεί το μέτρο βάσει του οποίου θα γίνει η διανομή περισσότερων, μη ομοειδών πραγμάτων, η αναζήτηση αντίστοιχου κριτηρίου κρίνεται αναγκαία και στη διανομή ενός πράγματος. 

   Σχετικά με τα διανεμόμενα ακίνητα (αστικά ή αγροτικά), ο νομοθέτης, αποβλέποντας στη διατήρηση της οικονομικής αξίας τους, ως σημαντικών αγαθών που αφορούν όχι μόνο στο ιδιωτικό αλλά και στο γενικότερο συμφέρον, υποδεικνύει στο Δικαστήριο την αποφυγή της κατάτμησής τους κατά το σχηματισμό των μερών.