Γιώργος Πετράκης, Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο: Η απόκτηση της ιδιοκτησίας με χρήση (χρησικτησία)

   Η απόκτηση της ιδιοκτησίας με χρήση ( χρησικτησία )
                                                 γράφει ο Γιώργος Πετράκης
                                                 Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο

          Είναι πολύ συνηθισμένο εδώ και πολλά χρόνια να αποκτά κάποιος την ιδιοκτησία (κυριότητα ) ενός ακινήτου με τη συνεχή χρήση του , με διάθεση να το εξουσιάσει σε βάρος και σε γνώση του πραγματικού γνωστού ή άγνωστου ιδιοκτήτη του.

Ad - Διαφήμιση

Αυτό το προβλέπει ο Αστικός Κώδικας . Με  τις διατάξεις των άρθρων 974, 1041, 1042, 1043 και 1051 του ΑΚ συνάγεται ότι για την κτήση κυριότητας με έκτακτη χρησικτησία απαιτείται άσκηση νομής, επί συνεχή εικοσαετία, με τη δυνατότητα εκείνου που απέκτησε τη νομή του πράγματος με καθολική ή ειδική διαδοχή να συνυπολογίσει στον χρόνο της δικής του νομής και τον χρόνο νομής του δικαιοπαρόχου ( αρχικού χρήστη ) του. Δεν απαιτείται, δηλαδή, ειδική διαδοχή στο δικαίωμα κυριότητας επί του πράγματος, αλλά αρκεί απλώς η διαδοχή στη νομή, η οποία επέρχεται με την ειδική παράδοση της νομής, η οποία γίνεται ατύπως με τη βούληση του τέως νομέα ( χρήστη ) (1747/2022 ΑΠ, δημοσιευμένη σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

             Κοντολογής ο διάδοχος δικαιούται να συνυπολογίσει και τον χρόνο νομής του προκτήτορά του ( αρχικού χρήστη ) στο δικό του χρόνο, εφόσον τόσο αυτός, όσο και οι διάδοχοι έχουν νομή χρησικτησίας και δεν υπήρξε  διακοπή στη διαδοχή της νομής ανάμεσά τους. Στην έκτακτη χρησικτησία για τον συνυπολογισμό της νομής των προκτητόρων αρκεί ειδική διαδοχή στη νομή, η οποία επέρχεται ακόμη και αν πρόκειται για μεταβίβαση του ακινήτου με άτυπη και αφηρημένη ή αναιτιώδη σύμβαση (ΟλΑΠ 1593/1979, ΑΠ 289/2016, 668/2020 ΑΠ – δημοσιευμένη σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Άσκηση νομής δηλαδή πράξεων με διάθεση εξουσίας αποτελούν, όταν πρόκειται για ακίνητα, οι υλικές και εμφανείς, πάνω σ’ αυτά πράξεις, που προσιδιάζουν στη φύση και τον προορισμό τους, με τις οποίες εκδηλώνεται η βούληση του νομέα να το εξουσιάζει με διάνοια κυρίου, όπως είναι ενδεικτικά η εποπτεία, η επίβλεψη, η επίσκεψη, η εκμίσθωση σε τρίτο, η φύλαξή του, η καλλιέργεια, η οριοθέτηση και καταμέτρηση των διαστάσεών του, η ανέγερση κτισμάτων κ.α..  Αν  πρόκειται για αστικό ακίνητο η ενοικίαση σε αυτό και γενικά οι αρμόζουσες στη φύση του πράξεις εξουσίασης, χωρίς παράλληλα να απαιτείται και ο ημερολογιακός προσδιορισμός των επί μέρους πράξεων μέσα στο χρόνο της χρησικτησίας (ΑΠ 925/2018, ΑΠ 20/2017, 1286/2022 ΑΠ – δημοσιευμένη σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Άσκηση  φυσικής εξουσίας επί του ακινήτου, η οποία εμπίπτει στην έννοια της νομής κατά το άρθρο 974 ΑΚ και η οποία (φυσική εξουσίαση) υπάρχει όταν υπάρχουν οι πραγματικοί όροι, έτσι ώστε κατά τη συνηθισμένη και ομαλή πορεία των πραγμάτων, σύμφωνα και με τις κρατούσες στις συναλλαγές αντιλήψεις, το πράγμα να θεωρείται ότι τέθηκε στη διάθεση του αποκτώντος και να τελεί υπό την εξουσία του, συνιστούν όλες οι εμφανείς υλικές ενέργειες νομής οι προσιδιάζουσες στη φύση και τον προορισμό του ακινήτου και είναι δηλωτικές της εξουσίασής του απ` αυτόν, όπως, ενδεικτικά εποπτεία, επίβλεψη, οριοθέτηση, καλλιέργεια, εκμίσθωση, βόσκηση ζώων (ΑΠ 729/2014, ΑΠ 1077/2012, 668/2020 ΑΠ – δημοσιευμένη σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1054 – 1055 ΑΚ, προκύπτει ότι, για να είναι δυνατή η κτήση κυριότητας με χρησικτησία (τακτική ή έκτακτη), πρέπει το πράγμα να είναι δεκτικό χρησικτησίας και να μην εξαιρείται αυτής (1747/2022 ΑΠ, δημοσιευμένη σε ΤΝΠ Νόμος ) .